Күндү доҕоттор!

Төрөөбүт тыл – хайа баҕарар норуот үйэттэн үйэҕэ, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэр күндү баайа.

 Үйэ устата саха норуота билии, үөрэх, сайдыы суолунан эрэллээхтик айаннаан кэллибит, бүгүн кэскилбитин түстүүбүт, сайдар суолбутун тобулабыт.

Төрөөбүт тылынан иитии-үөрэтии бастакы түһүмэҕэ дьиэ кэргэҥҥэ олохсуйар, ол кэннэ уhуйааҥҥа, оскуолаҕа салҕанар. Норуоттар тылларын, култуураларын уонна атын уратыларын үөрэтии ис хоһооно үөрэх бырагыраамаларын нөҥүө иҥэриллэллэр, үөрэх былаанынан чопчуланар. Бу сүрүн докумуон үөрэх уопсай кээмэйин, кылаастарынан тыырыллыытын уонна уруогу таһынан дьарыгы быһаарар.

 Билиҥҥи туругунан 700 тахса муниципальнай уонна судаарыстыбаннай оҕо уhуйааныттан 519 уhуйааҥҥа саха тылынан, 6 уhуйааҥҥа эбээн тылынан иитэр-үөрэтэр бөлөхтөр бааллар. 400-тэн тахса оҕо уhуйаана үлэтигэр Олоҥхо педагогикатын бириинсиптэригэр олоҕураар.  

Оскуолаларга саха тыла уонна литературата 1922 сылтан саҕалаан тиһигин быспакка үөрэтиллэллэр.  Өрөспүүбүлүкэҕэ баар 641 судаарыстыбаннай уонна муниципальнай оскуолаттан 61% сахалыы үөрэтэр кылаастардаах. Маны таһынан, 30 тыh. оҕо саха тылын биридимиэт быhыытынан үөрэтэр, 2 тыh. тахса оҕо аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар тылларын үөрэтэллэр. Быйыл, 2021 с. “Саха  Өрөспүүбүлүкэтин национальнай оскуолаларын саҥардан сайыннарыы” Кэнсиэпсийэ 30 сылын бэлиэтиир. Кэнсиэпсийэ саха тылын, литературатын, култууратын үөрэтиигэ саҥа тыын киллэрбитэ, айар – сайдар суолу арыйбыта. 

Үөрэх бырагыраамалын, кинигэлэрин, методическай босуобуйалары оҥоруу уонна бэчээттээн тарҕатыы – Саха  Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕин министиэристибэ сүрүн сыала-соруга. Министиэристибэ сакааһынан өрөспүүбүлүкэбитигэр С.А. Новгородов аатынан «Айар» национальнай кинигэ кыһата уонна Дани-Алмас хампаанньа үөрэх кинигэлэрин бэлэмнээн таһаарар, үлэлэрин биир сүрүн хайысхалара буолар.

 Оҕону иитиигэ төрөөбүт тыл оруолун үрдэтии, аҕыйах ахсааннаах норуоттар литератураларын уонна култуураларын сайдыытын, тыллары оскуолаҕа үөрэтии хаачыстыбатын боппуруостарын быһаарар үлэ тохтоло суох барар. Ааспыт дьылларга үгүс өрүттээх үлэ ыытыллан кэллэ. Оҕо ханна да олорбутун иһин, төрөөбүт тылын үөрэтэр усулуобуйата олохтонуохтаах. Онно саҥа информационнай технология көмө буолуох тустаах. Олох ирдэбилинэн үөрэх хаамыыта уhуйаанынан, оскуоланан муҥурдаммакка куйаар ситимин нөҥүө хас биирдии саха киhитигэр, саха тылын, литературатын, култууратын билиэн баҕалаах ханнык баҕар омук дьонугар тиийиэхтээх.

Төрөөбүт тыл кэрэтин, этигэнин сүтэрбэккэ норуоттар олохторун илгэлиир, уйгулуур буолалларыгар бүттүүн кыһаныаҕыҥ. Ийэ тылбыт – сүппэт кэскилбит.